Édition numérique de l’Ode sur la loi et l’évangile de Ioannes Sapidus
Transcription et édition de l'Ode de lege et euangelio de Ioannes Sapidus.
Introduction
Nous proposons l'édition critique du seul poème manuscrit conservé de Sapidus : l'ode de lege et euangelio. Nous éditons d'après la copie autographe du manuscrit 1 AST 212 pièce n°59 (S) en
intégrant en apparat les variantes de Dorlan présente dans la copie de l'ode conservée
dans BHS K95 (D). Les variantes orthographiques sont prises en compte, mais nous n'avons
pas retenu les changements de ponctuation, en dehors des passages pour lesquels nous
sommes nous-même intervenue pour la ponctuation. Dans S, nous identifions deux mains
: S1 qui correspond à celle de Sapidus et S2 dont les corrections sont à attribuer
à Conrad Hubert.
Pour l'édition, nous avons normalisé les -s longs, remplacé -ij par -ii et développé
les nasales marquées par un tilde (ũ, ẽ, õ, ã) sans le mentionner. En revanche,
les abréviations indiquées par un point ont été développées avec la balise <ex>. Le
texte tel qu'il est présent dans 1 AST 212 n°59 est disponible dans les balises <orig>,
avec toutes les indications de substitions et de corrections.
Ode tricolostricolos S1 : tricolor D
tetrastrophos de lege etet S1 : & D : : S1 euangelio
I[oannis] SapidiI. Sapidi S1 : om. D
1
Nobis ab alto missa salus polo,
Clementiam per gratuitam dei
Donata, non ullis bonorum
Ex meritis operum impetrata
2
Fixos ocellos firma hominis fides5
In solum Jesum Christon habet, quod est
Solus satisfactor, redemptor,
Conciliator et aduocatus
3
Humana uirtus induerat sibisibi S1 : tibi D
Persuasionem possesua, ante corr. S1 dei,
sua10
Se ui, uoluntati placere,
Sed fuit is labor umbra fumi.
4
Nam quomagis ante corr. S1 uolebat se ratio
magis
Prębere fortem et iussa capessere
Hoc spiritus plus exolebat15
Quem tamen illa sibi expetebant
5
Quid quęris ? actum de miseris fuit,
Quando deus re non alia magis
Offenditur, nil damnat aeque
Atque opus in speciem patratum.
6
Verumtamen non propterea dei25
Sententię non sat faciendum erat.
Quapropter humanę est ante corr. S1
misertus
Omnipotens pater est ruinę,
7
Misitque natum cęlituscęlitus S1 : coelitus D huc suum
Is factus, expers criminis, est homo30
Qui sustulit legis grauamen
Et patris est moderatus irę.
8
JamJam S1 : Sane D, quando nunc pro lege satisdatumsatisdatum S1 : satisdatam D
Virtute Christi, discat homo pius
Fiducię quę Christianę35
Sit uia relligioquerelligioque S1 : religioque D uera
9
Tantum ore dicTantum ore dic S1 : De quo mihi ante corr. S1at pectore
consono,
O Christe uitam dat tua mors mihi
Nam criminum pęnaspęnas S1 : poena D meorum
Supplicio soluisti atroci40
10
Hinc nostra legi quum nequiitnequiit S1 : nequit D sacrę
Natura plene reddere se parem
Iram grauem poscemte summi
Justicia peperit tonantis1Toute la strophe a été ajoutée dans la marge de droite suite à un
oubli de Sapidus au moment de la copie. L'oubli a été réparé avant la
numérotation des strophes.20
11
De quo mihi nil ambigitur, quia
Os non dat ullo uerba tuum modo
Quin ueritas cum tutemettutemet S1 : tu tenet D sis
Non loqueris nisi ueritatem.
12
Exinde uerbis qŭi solide tuis45
Confidit, unda tingitur et sacra,
Acturus est uitam perennem
Omnibus et numeris beatam.
13
Huic imputatur iusticię bonum,
Hac qui fide se roborat unica,50
Hęc, proximum, se prodit ipsam,
Officiis uariis iuuando.
14
Ex lege noxę cognitio patet,
Qua pressa, damni conscia, mens iacet,
EuangeliEuangeli S1 : Evangelii D sed rursus illam55
Gratia mox leuat atque firmat
15
In lege nec pax nec requies inest,
Horretque nil non omne opus illius,
Quantamlibet perfectionem
Sit specie tenusSit specie tenus S2 D : In speciem fuit ante corr. S1 D
assequutum.60
16
Ergo fides quam pectus in intimum
Infundit almus sp[iritu]s est bonę
Fons actionis, sed tamen non
JusticiamJusticiam S1 : Justitiam D parit hęc, sed illa.
17
Hinc fit, bonorum quicquid homo facit,65
Seruire debet non nisi proximo
Ex quo fides non ficta fructu
Nosciter et pariter probatur
18
Hac spes tenax non opprimitur mora
Eius diei, quam statuit Deus70
Promissionem implere, cuus ante corr. S1 cuius
Rarus homo ualet esse certus
19
Ille ille nouit tempus idoneum
Nos liberandiliberandi S1 D : liberandit ante corr. S1 quolibet a
malo
Et non sinit plus ferre nostrę75
Quam poterumt tolerare uires
20
Verumtamen si, forte diŭtius
Aequo, putas mole crucis premi,
Hic ferreus fac sis, Deumque
Hostis habere loco caueto.80
21
Plęrumque lente, quos amat, adiuuat,Plęrumque lente, quos amat, adiuuat, S1 : Plerumque lente quos amat adjuvat, D : Quo plus amat, uult auxilium hoc ante corr. S1
Causę inſcios, sed te tamen erigatCausę inscios, sed te tamen erigat S1 : Causae inscios, sed te tamen erigat D : Nudarier, sed sit tibi certius ante corr. S1
Solatium VerbiSolatium Verbi, S1 : Solatium
verbi, D : Certo illius uerbum ante corr. S1, tui uel
JudicioJudicio S2 D : Jutidicio ante corr. S1 titubante cordis.
22
Nunc ergo iugis gratia habenda erit85
Patri atque nato et spiritui Deo,
Pro gratia facta reatus,
Nomen ut eius honor celebret,
23
Eiusque regnum gentibus omnibus
Latum per orbem plenius appetat90
Et fiat in terra uoluntas
Eius, ut in regione cęlicęli S1 : coeli D : ,
24
Nobisque pręstet, quîs opus indiesindies S1 : in dies D,
Det debitorum, ut nos, ueniam, damus,
Nec nos grauet tentatione,95
Sed trucetruce S1 : tunc D liberet a Satane.
25
Quandoquidem Rex est simul et potens
Et gloriosus qui nec originem
Regni sui nouit, nec ullo
Tempore finem habiturus. Amen100
Notes
1Toute la strophe a été ajoutée dans la marge de droite suite à un
oubli de Sapidus au moment de la copie. L'oubli a été réparé avant la
numérotation des strophes.
2Une flèche précède la strophe pour renvoyer vers la version
corrigée collée en bas de la page.